Tiểu phẩm:
CHIA SẺ TRÁCH NHIỆM - CÙNG NHAU PHÁT TRIỂN
* Căn cứ pháp lý: Điều 7 và 8 - Luật các tổ chức tín dụng năm 2024.
* Nội dung chủ đề: Tổ chức tín dụng tự chủ, hoạt động đúng pháp luật - Bảo vệ khách hàng, phát triển bền vững.
NHÂN VẬT
- Bà Ngân - 50 tuổi - Giám đốc chi nhánh Ngân hàng Hưng Phát
- Bà Oanh - 48 tuổi - Chủ cơ sở sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ
- Anh Giàu - 53 tuổi - Người dân muốn vay vốn mở quán cà phê
- Anh Thịnh - 52 tuổi - Đại diện cơ quan Ngân hàng Nhà nước
- Như Thảo - 28 tuổi - Nhân viên ngân hàng Hưng Phát (hỗ trợ thủ tục).
NỘI DUNG KỊCH
(Cảnh tại phòng giao dịch của Ngân hàng Hưng Phát. Phía trước là bàn tiếp khách, bên trong là quầy giao dịch. Một vài nhân viên ngồi xử lý hồ sơ. Người dân ra vào, trao đổi nhỏ - không khí nhộn nhịp nhưng trật tự)
Như Thảo (tươi cười, chào khách): Xin chào quý khách, mời vào giao dịch ạ!
(Bà Oanh bước vào, trên tay ôm cặp hồ sơ dày. Ăn mặc giản dị nhưng gọn gàng, ánh mắt tin tưởng...)
Bà Oanh: Có chị Ngân - Giám đốc ở đây không cô?
Như Thảo: Dạ có! Mời cô ngồi, cháu sẽ báo Giám đốc ngay ạ.
Bà Oanh: Cảm ơn cô! (Nhìn theo - nói một mình) con bé dễ thương quá!
Bà Ngân (từ trong đi ra, bắt tay): Chào chị Oanh! Hôm nay đến giao dịch về vấn đề gì vậy chị?
Bà Oanh: Tôi đến gặp chị để trao đổi về khoản vay…
Bà Ngân: Nghe nói cơ sở sản xuất gỗ mỹ nghệ của chị mấy năm nay làm ăn rất uy tín. Chị định vay để mở rộng hoạt động à?
Bà Oanh: Đúng rồi!... Thị trường đồ gỗ đang tốt, đối tác Nhật Bản vừa ký hợp đồng mua thêm sản phẩm. Nhưng để đáp ứng, tôi cần vốn đầu tư thêm máy móc, thuê nhân công, và mở rộng nhà xưởng.
Bà Ngân: Ý tưởng rất khả thi. Vậy chị đã chuẩn bị những giấy tờ gì?
Bà Oanh (mở cặp hồ sơ, trình bày): Tôi có hợp đồng xuất khẩu đã ký, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cùng với báo cáo tài chính ba năm gần đây. Ngoài ra, tôi chuẩn bị thêm kế hoạch dòng tiền dự kiến. Mong chị và ngân hàng xem xét.
(Bà Ngân nhận hồ sơ, lật từng trang, gật đầu tỏ vẻ hài lòng)
Bà Ngân: Hồ sơ đầy đủ như vậy là rất tốt. Chị biết không, nhiều người đến vay mà không chuẩn bị gì, chỉ nói “tôi sẽ làm được” thôi. Ngân hàng không thể dựa trên lời nói để cho vay.
Bà Oanh (cười nhẹ): Tôi cũng hiểu!... Làm ăn phải có cơ sở rõ ràng. Nếu không, vừa thiệt cho mình, vừa gây khó cho ngân hàng.
(Hai người ngồi xuống bàn - nhân viên mang nước ra)
Bà Ngân: Thực ra, theo luật mới tại Khoản 1, Điều 7 - Luật các tổ chức tín dụng năm 2024 thì: Tổ chức tín dụng có quyền tự chủ trong hoạt động kinh doanh và tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động của mình”. Chúng tôi có quyền quyết định cho vay hay không, và cũng phải chịu trách nhiệm với quyết định đó.
Bà Oanh: Vậy thì càng cần phải minh bạch, vì ngân hàng quyết định sai cũng ảnh hưởng đến cả hệ thống.
Bà Ngân (cười): Đúng vậy! Nên chúng tôi luôn khuyến khích khách hàng chuẩn bị kỹ lưỡng. Như trường hợp của chị, hồ sơ rõ ràng, khả thi, thì ngân hàng hoàn toàn có cơ sở để xem xét.
(Bà Oanh thở phào nhẹ nhõm, bầu không khí thân thiện. Một vài khách hàng khác cũng gật gù đồng tình).
Như Thảo (nói chen vào, như giải thích cho khách khác): Ngân hàng cho vay không chỉ dựa vào “quen biết” mà dựa vào năng lực thật sự. Luật quy định rõ, ngân hàng được quyền tự chủ và cũng phải tự chịu trách nhiệm.
Bà Oanh (mỉm cười): Tôi càng yên tâm khi nghe như vậy. Tôi mong khoản vay này sẽ được duyệt để kịp tiến độ sản xuất.
Bà Ngân: Chị cứ yên tâm. Ngân hàng sẽ thẩm định kỹ, nếu hồ sơ hợp pháp và phương án khả thi, chúng tôi sẽ đồng hành cùng chị.
(Không khí lúc này nhẹ nhàng, tràn đầy niềm tin. Nhưng bất ngờ, cửa phòng bật mở - anh Giàu bước vào, gương mặt đầy háo hức…anh cầm bản vẽ tay mô hình quán cà phê. Vừa vào đã nói lớn)
Anh Giàu (vồn vã): Chị Ngân, tôi tới rồi! Hôm nay nhất định chị phải cho tôi vay vốn. Tôi có ý tưởng kinh doanh tuyệt vời: quán cà phê sân vườn, trang trí hiện đại, chắc chắn hút khách!
(Cả phòng hơi ngạc nhiên vì cách nói thẳng thắn, tự tin của anh Giàu)
Bà Ngân: Anh Giàu, mời anh ngồi xuống đã. Vậy anh định vay bao nhiêu?
Anh Giàu (ngồi xuống, phấn khích): Tôi muốn vay 2 tỷ! Với số tiền đó, tôi sẽ thuê một mảnh đất đẹp gần trung tâm, dựng quán, mua bàn ghế, máy pha cà phê và quảng bá rầm rộ. Tôi đảm bảo chỉ sau một năm lãi sẽ về gấp đôi!
Bà Ngân: Anh có mang theo hồ sơ tài chính, tài sản thế chấp hay kế hoạch kinh doanh chi tiết không?
Anh Giàu (lúng túng): À…thì chưa có. Nhưng chị biết tôi rồi đó. Tôi quen nhiều người, ai cũng ủng hộ. Cà phê thì ai chẳng uống, khỏi cần tính toán gì nhiều!
Bà Oanh (nhẹ nhàng góp lời): Anh Giàu, việc vay vốn không thể dựa vào “quen biết” đâu. Phải có phương án rõ ràng, chứng minh được khả năng trả nợ mới được anh ơi!...
Anh Giàu (bực bội, quay sang bà Oanh): Chị thì khác, chị làm doanh nghiệp lớn, có sẵn hợp đồng xuất khẩu. Tôi chỉ là người dân bình thường, nhưng cũng có quyền mơ ước chứ! Ngân hàng mà không giúp, thì ai giúp chúng tôi đây?
Bà Ngân: Anh Giàu, tôi hiểu mong muốn của anh. Nhưng ngân hàng phải tuân thủ pháp luật. Theo Khoản 2, Điều 7 quy định: “Tổ chức tín dụng có quyền từ chối yêu cầu cấp tín dụng, cung ứng các dịch vụ khác nếu thấy không đủ điều kiện, không có hiệu quả, không phù hợp với quy định của pháp luật” đó anh.
Anh Giàu (phản ứng): Vậy là chị từ chối tôi sao? Tôi đến ngân hàng xin vay mà bị nói là “không đủ điều kiện”? Cả đời tôi mới dám nghĩ đến một giấc mơ, giờ các người định bóp chết nó à?
Bà Oanh (nói nhỏ): Anh Giàu, tôi nghĩ anh chưa hiểu hết. Quyền từ chối không phải để dập tắt ước mơ của anh, mà để bảo vệ chính anh. Nếu không có kế hoạch, vay về dễ thất bại, anh mất hết, ngân hàng cũng thiệt hại.
Anh Giàu (vẫn nóng nảy): Nhưng nếu không có vốn, làm sao tôi có thể lập kế hoạch?
Bà Ngân (bình tĩnh, kiên quyết): Không, anh phải lập kế hoạch trước. Đó là trách nhiệm của người đi vay. Ngân hàng không thể cấp tiền chỉ vì sự hứng khởi.
(Một khoảng lặng. Anh Giàu cúi mặt, tay vò nát bản vẽ quán cà phê. Vì khát vọng cá nhân va chạm với nguyên tắc pháp luật… Không khí trong phòng giao dịch đang căng thẳng. Lúc đó anh Thịnh đi kiểm tra định kỳ - bước vào).
Anh Thịnh (bắt tay Bà Ngân): Chào chị Ngân!... Hôm nay tôi đến kiểm tra hoạt động thường kỳ của chi nhánh.
Bà Ngân (giới thiệu): Dạ, xin mời anh! Đây là chị Oanh - khách hàng vay vốn để mở rộng cơ sở sản xuất. Còn đây là anh Giàu - đang đề nghị vay để mở quán cà phê.
Anh Thịnh (mỉm cười, nhìn quanh): Rất tốt, tôi đến đúng lúc. Có vẻ hai khách hàng ở đây là hai tình huống điển hình: một người chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, một người chỉ mới có ý tưởng. Đây chính là thực tế ngân hàng thường gặp.
Anh Giàu (bức xúc): Tôi không chấp nhận việc ngân hàng từ chối. Người dân như tôi cũng cần vốn để khởi nghiệp. Sao chỉ những người có sẵn tài sản, hợp đồng mới được vay?
Anh Thịnh: Anh Giàu, tôi hiểu cảm xúc của anh. Nhưng phải rõ ràng: luật không phân biệt giàu nghèo, mà yêu cầu đủ điều kiện. Nếu ngân hàng cho vay mà không có cơ sở, không những anh có nguy cơ mất vốn, mà ngân hàng cũng phải gánh rủi ro.
Chị Ngân! Ngoài việc cho vay, chi nhánh của chị hiện được phép thực hiện những nghiệp vụ nào?
Bà Ngân: Thưa anh! Theo Điều 8 thì “Tổ chức có đủ điều kiện theo quy định và được Ngân hàng Nhà nước cấp Giấy phép thì được thực hiện một hoặc một số hoạt động ngân hàng”. Chi nhánh chúng tôi hiện được phép huy động vốn, cho vay, bảo lãnh tín dụng và cung cấp dịch vụ thanh toán.
Anh Thịnh (gật đầu, giải thích cho anh Giàu và bà Oanh): Đó, mọi hoạt động ngân hàng đều phải trong phạm vi giấy phép mà Ngân hàng Nhà nước đã cấp. Đây là “hàng rào an toàn” để không có ngân hàng nào tùy tiện cho vay hay kinh doanh vượt quá quyền hạn.
Bà Oanh (với anh Giàu): Anh thấy chưa, luật đặt ra không phải để cản trở, mà để mọi việc minh bạch, ai cũng được bảo vệ. Tôi cũng phải nộp đủ hồ sơ, đâu phải cứ đến là được vay ngay.
Anh Giàu (băn khoăn): Nhưng tôi… chưa có gì trong tay cả, chỉ có quyết tâm thôi. Nếu thế thì tôi chẳng bao giờ có cơ hội sao?
Anh Thịnh (khuyên nhủ): Không phải vậy đâu anh anh Giàu. Ngân hàng sẽ không bỏ rơi người dân. Nhưng anh phải bắt đầu từ những bước nhỏ: lập kế hoạch kinh doanh, chứng minh ý tưởng khả thi, có thể vay khoản nhỏ trước. Khi chứng minh được năng lực, ngân hàng sẽ mở rộng tín dụng cho anh.
Bà Ngân (hướng dẫn thêm): Đúng vậy. Chúng tôi sẵn sàng tư vấn miễn phí, hỗ trợ anh thực thiện phương án kinh doanh. Khi anh đáp ứng đủ điều kiện, chúng tôi sẽ duyệt vay ngay.
Bà Oanh: Anh Giàu, tôi cũng từng khởi nghiệp từ con số nhỏ. Không ai thành công ngay nếu không có sự chuẩn bị. Anh cứ kiên nhẫn, đừng nản.
Anh Giàu: Vậy hóa ra… ngân hàng chỉ cho người giàu vay? Người có hợp đồng, có tài sản thế chấp thì được chấp nhận. Còn những người dân nghèo như tôi, muốn khởi nghiệp thì bị gạt sang một bên!
Bà Oanh (nhẹ giọng, nhưng kiên quyết): Anh Giàu, không phải vậy đâu. Tôi cũng từng bắt đầu từ hai bàn tay trắng. Nhưng tôi đi từng bước, chuẩn bị hồ sơ, chứng minh được năng lực. Không phải cứ giàu thì được vay, mà là phải chứng minh được khả năng trả nợ.
Bà Ngân: Anh Giàu, tôi nhắc lại: ngân hàng không phân biệt giàu hay nghèo. Ngân hàng chỉ dựa vào pháp luật. Tôi xin nhắc lại, theo Khoản 2, Điều 7 quy định thì chúng tôi có “quyền từ chối yêu cầu cấp tín dụng nếu thấy không đủ điều kiện, không có hiệu quả, không phù hợp với pháp luật”.
Nếu chúng tôi bỏ qua quy định này, cho vay không tính toán, thì rủi ro không chỉ cho ngân hàng, mà còn cho chính anh.
Anh Giàu: Nhưng nếu tôi không được vay, thì giấc mơ mãi mãi chỉ là mơ thôi! Luật gì mà khắt khe như vậy?
Anh Thịnh: Anh Giàu à! Luật không khắt khe. Luật là để bảo vệ anh! Hãy thử nghĩ: nếu ngân hàng cho vay vô tội vạ, đến khi anh không trả nổi, nợ chồng chất, gia đình anh khổ cực, xã hội cũng bị ảnh hưởng.
Điều 7 và Điều 8 chính là để ngân hàng hoạt động minh bạch, an toàn, để người dân vay vốn trong môi trường công bằng.
Bà Oanh (chân tình): Anh Giàu, tôi tin anh có ý chí. Nhưng ý chí cần đi cùng sự chuẩn bị. Anh hãy thử bắt đầu bằng một khoản vay nhỏ, hoặc tham gia các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp. Khi anh có kế hoạch rõ ràng, ngân hàng chắc chắn sẽ đồng hành cùng anh.
Bà Ngân (khuyên nhủ): Ngân hàng có trách nhiệm đồng hành với người dân, nhưng cũng có trách nhiệm bảo vệ sự an toàn chung. Đó là lý do vì sao luật quy định rõ: chỉ khi Ngân hàng Nhà nước cấp phép, tổ chức tín dụng mới được thực hiện hoạt động ngân hàng (Điều 8). Nếu vượt quá phạm vi, hệ thống sẽ mất kiểm soát…và khi đó, người chịu thiệt đầu tiên chính là người dân.
(Khoảng lặng. Anh Giàu nhìn xuống bản vẽ quán cà phê nhàu nát trong tay. Giọng anh trầm xuống, đầy suy nghĩ…)
Anh Giàu: Tôi… nóng vội quá. Tôi chỉ muốn nhanh chóng có vốn, nhưng lại quên rằng cần có nền tảng vững chắc.
Anh Thịnh (gật đầu): Anh hiểu được điều đó là tốt rồi. Không ai cấm anh khởi nghiệp. Nhưng anh phải đi bằng đôi chân vững vàng, không thể chạy theo giấc mơ mà bỏ qua thực tế.
Anh Giàu: Tôi xin lỗi vì lúc nãy nóng nảy. Tôi chỉ sợ giấc mơ mãi dừng lại. Nhưng giờ tôi hiểu… muốn vay vốn thì phải có cơ sở, có kế hoạch. Nếu không sẽ làm hại chính mình và cả ngân hàng.
Bà Ngân (mỉm cười, giọng thân tình): Anh nói đúng rồi, anh Giàu. Ngân hàng không từ chối mãi mãi, mà chỉ từ chối khi anh chưa đủ điều kiện. Khi anh chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, chứng minh tính khả thi, chúng tôi sẽ thẩm định lại ngay.
Bà Oanh: Anh Giàu, nếu anh cần, tôi sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm lập kế hoạch kinh doanh, cách tính chi phí - lợi nhuận. Tôi từng đi con đường này, tôi hiểu khó khăn ban đầu.
Anh Thịnh (kết luận, giọng trang trọng): Chúng ta hãy nhớ:
- Điều 7 cho phép ngân hàng tự chủ trong hoạt động, có quyền từ chối cho vay nếu không đủ điều kiện. Đó là sự bảo vệ cả ngân hàng và khách hàng.
- Điều 8 quy định rằng chỉ khi được Ngân hàng Nhà nước cấp phép, tổ chức tín dụng mới được thực hiện các hoạt động ngân hàng. Đây là ranh giới pháp lý rõ ràng, giúp hệ thống an toàn, minh bạch.
(Bà Ngân, bà Oanh và anh Giàu đồng loạt gật đầu. Anh Giàu nắm chặt bản vẽ, nét mặt quyết tâm hơn)
Anh Giàu: Tôi sẽ bắt đầu lại. Tôi sẽ lập kế hoạch, từng bước một. Khi ấy, tôi tin ngân hàng sẽ đồng hành cùng tôi.
Bà Ngân (đặt tay lên vai anh Giàu): Chắc chắn rồi. Ngân hàng luôn sẵn sàng hỗ trợ người dân khởi nghiệp, nhưng trên nền tảng đúng luật, an toàn và hiệu quả!...
(Cả bốn người cùng đứng - hướng ra khán giả)
Bà Oanh: Người dân - Doanh nghiệp - Ngân hàng, chúng ta cùng chia sẻ trách nhiệm, cùng phát triển!
Anh Thịnh: Luật là kim chỉ nam, là lá chắn an toàn cho cả hệ thống!
Tập thể (đồng thanh): “HIỂU LUẬT - THỰC HIỆN ĐÚNG - PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG!”
(Âm nhạc)
- HẾT –
