Tiểu phẩm:
TẤM THẺ NHỎ - QUYỀN LỢI LỚN
* Căn cứ pháp lý: Điều 12 (Số định danh cá nhân của công dân Việt Nam) - Luật Căn cước năm 2023.
* Nội dung chủ đề: Tuyên truyền, giáo dục người dân nâng cao ý thức trong việc quản lý, sử dụng, bảo vệ Thẻ Căn cước, góp phần giữ gìn trật tự, kỷ cương và tạo thuận lợi trong giải quyết thủ tục hành chính, xây dựng đời sống văn minh, kỷ luật pháp luật trong cộng đồng dân cư.
NHÂN VẬT
Ông Tư Tần - 72 tuổi - Nông dân (bảo thủ, khó tính)
Chị Út - 38 tuổi - Phụ nữ ấp (con gái ông Tư - hiểu biết pháp luật)
Bà Năm - 55 tuổi - Nông dân (hàng xóm ông Tư Tần)
Ông Chín - 75 tuổi - Nông dân (hàng xóm ông Tư Tần)
Anh Hai Nông - 42 tuổi - Nông dân (đi làm ăn xa - con ông Chín)
Bé Ny - 14 tuổi - Học sinh lớp 8 (con gái anh Hai Nông)
Anh Giàu - 40 tuổi - Cán bộ Hội Nông dân xã.
NỘI DUNG KỊCH
CẢNH 1
(Sân nhà ông Tư Tần ven sông, giàn bầu leo xanh mướt, bà con đi chợ về ghé ngồi uống trà. Tiếng ghe xuồng, gà gáy, trẻ con chơi đùa tạo không khí miền Tây rộn ràng).
Ông Tư Tần (ngồi uống trà - càm ràm): Trời đất ơi, bây giờ đi đâu cũng nghe kêu đổi cái gì mà Thẻ Căn cước. Tui xài cái chứng minh nhân dân từ hồi còn trẻ, đi bệnh viện, đi chợ, đi làm ruộng đều xong hết... Giờ bắt đổi, tốn công, tốn sức, chớ có ích lợi gì đâu?
Bà Năm (cười khúc khích): Anh Tư ơi!... Người ta kêu đổi để tiện lợi cho mình đó. Tui nghe mấy đứa cháu nói cái Thẻ Căn cước có gắn chip, làm cái gì cũng nhanh hơn, khỏi cầm lỉnh kỉnh cả xấp giấy tờ.
Ông Tư Tần (phẩy tay): Ối ôi,… toàn là chuyện của mấy đứa trẻ nhỏ. Già rồi, đổi làm gì cho thêm phiền phức cô Năm ơi!...
Chị Út (đi chợ về nghe - chen vô): Ba ơi, ba nói vậy không đúng rồi. Thẻ Căn cước không phải chuyện chơi đâu. Người ta dùng để đi giao dịch ở ngân hàng, làm bảo hiểm y tế, thậm chí đi máy bay, đi tàu hoả cũng cần. Ba không làm, mai mốt có chuyện lớn nhỏ đều gặp khó hết.
Ông Tư Tần: Máy bay với tàu hoả gì? Cả đời tao có bước lên đó đâu. Chỉ quanh quẩn cái xóm này hà… thôi khỏi!
Chị Út: Ba nói vậy chớ lỡ như có chuyện cần đi xa, hay tụi con phải lo giấy tờ cho ba thì sao? Thẻ Căn cước là quyền lợi của mình, đổi Thẻ Căn cước đâu có khó khăn, cực khổ gì.
Ông Chín (chống gậy bước vô, nghe chuyện liền góp lời): Ờ, lúc trước tui cũng giống như chú Tư, thấy đổi Thẻ Căn cước cực dữ lắm…. Nhưng bữa rồi làm sổ đất cho thằng con út, người ta bắt phải có Thẻ Căn cước mới làm thủ tục… lúc đó mới thấy cần.
Bà Năm (gật gù): Hồi tháng rồi, tui đi bệnh viện tỉnh khám bệnh. Có Thẻ Căn cước quẹt một cái là ra thông tin liền, khỏi khai lằng nhằng. Còn bà bạn tui chưa đổi, đứng chờ mấy tiếng đồng hồ, mệt muốn khóc luôn.
Ông Tư Tần (cố chấp, khoát tay): Thì chịu khó chút có sao! Hồi xưa đi làm giấy tờ cũng cực, mà có chết ai đâu. Giờ mấy đứa trẻ ham công nghệ hiện đại có ngày bị “hại điện” cho coi.
(Anh hai Nông vừa về quê, tay xách giỏ - dẫn bé Ny theo - ghé vô)
Anh Hai Nông: Chú Tư nói y chang con hồi trước. Con cũng nghĩ khỏi đổi cho đỡ mất công. Ai dè… bị mất thiệt thòi quá trời.
Ông Tư Tần (ngạc nhiên): Ủa, thằng Hai Nông đi làm ăn xa mới về đó hả? Mà bây bị mất quyền lợi sao hả?
Anh Hai Nông (giọng bức xúc): Bữa đó con đi làm thủ tục nhận tiền trợ cấp thất nghiệp. Người ta coi giấy tờ xong, nói chứng minh nhân dân hết hạn, phải có Thẻ Căn cước mới giải quyết. Con năn nỉ dữ lắm, họ lắc đầu. Mất toi mấy tháng tiền hỗ trợ, trong khi đang thất nghiệp, kẹt tiền trăm bề...
Ông Tư Tần (cười khẩy): Chắc tại thằng cháu mày xui thôi. Chớ tao đây mấy chục năm nay cầm cái chứng minh đi đâu cũng xong hết.
Bà Năm (chen vô): Anh Tư nói vậy không đúng đâu. Bay giờ tôi nghe nói có Luật Thẻ Căn cước công dân rồi, Nhà nước quy định rõ ràng mà. Người ta không chịu giải quyết là đúng luật, chớ đâu phải xui rủi đâu.
Ông Chín: Trước đây tui cũng nghĩ như chú vậy, khỏi đổi cho khỏe. Nhưng khi thằng ba Nghiệp - em thằng hai Nông làm hồ sơ vay vốn ngân hàng, bị kẹt cứng… Ngân hàng họ đòi Thẻ Căn cước có gắn chip, mới xác thực được danh tính trên hệ thống. Cuối cùng phải chạy đôn chạy đáo đi làm, chậm trễ gần 1 tháng, suýt chút nữa là mất cơ hội vay.
Chị Út: Ba thấy chưa, không phải chuyện nhỏ đâu. Người ta bây giờ xài dữ liệu điện tử hết rồi. Ba không có Thẻ Căn cước, chẳng khác gì mình tự bỏ quyền lợi của mình.
Ông Tư Tần: Ờ thì… chắc do mấy chuyện lớn. Còn tao đâu có làm ăn, vay mượn gì đâu.
Bé Ny (chạy lại níu tay ông Tư, giọng hồn nhiên): Ông Tư ơi!....Ông làm Thẻ Căn cước giống ba con đi, hôm bữa má con đi bệnh viện, có Thẻ Căn cước cái bác sĩ bấm máy ra hết thông tin, lẹ lắm. Còn bà Ba hàng xóm chưa có, phải ngồi chờ ghi giấy mệt ơi là mệt luôn vậy đó.
Bà Năm (phụ họa): Ờ, tui cũng vậy. Khám bệnh mà có Thẻ Căn cước thì máy nó nhận diện liền. Còn không có, người ta bắt khai đi khai lại, cực dữ lắm.
Ông Tư Tần (gãi đầu, hơi lúng túng): Ờ… cực thì ráng chịu, có gì đâu. Già rồi, sống nay chết mai, làm chi cho mệt.
Bà Năm: Anh đúng là anh Tư bảo thủ, cố chấp mà! Giờ thời đại công nghệ mà cứ nghĩ theo kiểu cũ…thiệt tình bó tay anh luôn!
Chị Út: Ba à!…
Ông Tư Tần (cắt ngang - nói lớn): Tui nói rồi, không làm là không! Mấy người cứ ép tui hoài, coi như tui cứng đầu đi.
Chị Út: Ba hãy nghĩ cho con cháu đi. Mai mốt làm thủ tục thừa kế, bảo hiểm, hay đi bệnh viện cấp cứu, không có Thẻ Căn cước thì rắc rối dữ lắm. Ba không chịu làm là tụi con khổ lây.
Ông Tư Tần (lớn tiếng): Bây trù ẻo tao phải hôn?... Tao sống tới từng tuổi này rồi nên không cần mấy cái đó. Có chết thì… xài cái chứng minh cũ là đủ rồi!
(Mọi người thở dài ngao ngán - sau đó lần lượt bỏ về. Chị Út thì buồn bả…)
(Âm nhạc - cắt cảnh)
CẢNH 2
(Tại chi nhánh ngân hàng nông nghiệp)
Anh Hai Nông (đi vào - gặp ông Tư Tần ngồi đợi): Ủa, chú Tư hả? Chú lên ngân hàng làm gì vậy chú?
Ông Tư Tần: Ờ,… tao định vay vốn để nuôi lươn thằng Hai ơi!...
Anh Hai Nông: Vậy hả, vay được chưa chú?
Ông Tư Tần (bức xúc): Họ nói giấy chứng minh của tao không còn xài được nữa. Phải có Thẻ Căn cước mới mở hồ sơ. Tao đợi con Út lên tiếp ứng nè…Sáng giờ ngồi đợi tức anh ách trong bụng hà!
Bà Năm (nghe được - lên tiếng): Đó thấy chưa? Trước đây mọi người nói anh không nghe, giờ đụng chuyện biết khổ rồi phải hôn?
Ông Tư Tần (giận dữ): Tại mấy ông ngân hàng làm khó dân chớ gì, giấy tờ cũ còn xài tốt, mắc gì bắt đổi?
Chị Út (đến - lên tiếng): Ba ơi, không phải ngân hàng làm khó mình đâu. Đổi Thẻ Căn cước là để bảo vệ quyền lợi cho mình. Thẻ Căn cước có gắn chip điện tử thì thông tin của ba mới được lưu trên hệ thống. Người ta mới tin, mới cho vay. Nếu không, lỡ ai giả mạo vay tiền thì sao?
Anh Hai Nông (thêm lời): Đúng rồi chú Tư. Con từng chứng kiến người ta giả giấy tờ cũ để lừa ngân hàng. Nhờ Thẻ Căn cước mới, hệ thống phát hiện liền, chặn đứng. Chú nghĩ coi, vậy có phải an toàn hơn không?
Ông Tư Tần (vẫn bực): Không muốn cho nông dân vay tiền cho nên họ mượn cớ này nọ thôi!
(Anh Giàu - Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã - bước vô)
Anh Giàu: Ủa,… chú Tư, thím Năm, anh Hai Nông và cô Út lên ngân hàng hả?
Bà Năm: Tôi lên vay tiền nuôi heo cậu Giàu ơi!
Anh Giàu: Xong chưa thím?
Bà Năm: Tôi nhận tiền rồi. Nhưng còn anh Tư thì không ổn…
Anh Giàu: Có chuyện gì vậy chú Tư?
Ông Tư Tần: Ngân hàng họ nói tôi không có Thẻ Căn cước công dân nên không mở hồ sơ được. Cậu làm Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã, cậu nói giúp tôi đi.
Chị Út: Ba em vẫn còn sử dụng giấy chứng minh nhân dân cũ và không chịu đổi thẻ Thẻ Căn cước mới gặp khó đó anh Giàu.
Ông Tư Tần: Hồi nãy cán bộ ngân hàng nói nếu không có Thẻ Căn cước gắn chip gì gì đó sẽ không nhận dạng được số định danh cá nhân của người vay….họ nói vậy đúng không hay cố tình làm khó tôi vậy cháu Giàu?
Anh Giàu: Ngân hàng nói đúng rồi đó chú Tư. Theo Điều 12 - Luật Căn cước năm 2023 thì mỗi người dân Việt Nam đều có một số định danh cá nhân riêng, gồm 12 chữ số. Số này do Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư xác lập, và Bộ Công an quản lý thống nhất trên toàn quốc.
Điều quan trọng là: số định danh này không trùng lặp với ai khác, coi như “mã số duy nhất” của từng người. Nó được dùng để cấp thẻ Thẻ Căn cước công dân, để truy cập thông tin của bà con trong hệ thống dữ liệu quốc gia và phục vụ giải quyết mọi thủ tục hành chính.
Anh Hai Nông: Con cũng nghe nói vậy đó chú Tư.
Bà Năm: Họ nói phải rồi anh Tư ơi!...
Út: Cán bộ ngân hàng nông nghiệp luôn giúp đỡ bà con nông dân được tiếp cận nguồn vốn vay nếu như có mô hình sản xuất hợp lệ để cải thiện cuộc sống, cho nên không ai làm khó mình đâu ba ơi!
Anh Giàu: Chú Tư à!... Khi có số định danh và Thẻ Căn cước gắn chip thì khi đi bệnh viện, nhận trợ cấp, làm sổ đất, vay vốn ngân hàng… đều nhanh chóng, minh bạch. Đây chính là quyền lợi và cũng là trách nhiệm của mỗi công dân… Nếu chú không đổi, thì sẽ bị thiệt thòi, Nhà nước đâu có lấy của mình cái gì, mà là trao cho mình quyền lợi thôi!...
Út: Con còn nghe nói người dân có nghĩa vụ xuất trình Thẻ Căn cước khi cơ quan có thẩm quyền yêu cầu. Nếu ba cố tình không làm chẳng những bản thân bị thiệt thòi, thậm chí con cháu cũng bị vướng. Đây không phải chuyện cá nhân nữa, mà ảnh hưởng đến cả gia đình và cộng đồng đó ba.
Ông Tư Tần: Ờ… thì… trước đây ba chỉ sợ đi làm cực thân thôi, bây giờ đụng chuyện mới biết giá trị của nó.
(Ông Chín dẫn bé Ny vào)
Ông Chín: Chú Tư ơi, tui lớn hơn chú mấy tuổi mà tui còn đi làm được. Nếu mình không làm, người ta cười và cho là mình lạc hậu đó.
Bà Năm: Đúng rồi, cả xóm mình ai cũng làm, chỉ còn anh là chưa chịu. Không lẽ anh muốn thành người “bị bỏ lại phía sau” hả anh Tư?
Ông Tư Tần: Bữa nay hai ông cháu anh lên ngân hàng làm gì vậy anh Chín?
Ông Chín: Tôi dẫn cháu Nội lên nhận tiền học bổng, trước đây con bé Vy học ở trển… trường nó ở tuốt ngoài Đồng Nai, người ta gửi qua ngân hàng, vậy mà vẫn nhận được luôn đó chú.
Bé Ny: Con có Thẻ Căn cước đưa cho mấy cô, chú, chỉ trong vòng 5 phút là nhận được tiền đó ông Tư. Còn ông không có Thẻ Căn cước nên không được vay tiền, tội cho ông quá!…
Ông Tư Tần (im lặng - xúc động): Ờ… chắc là ông sai rồi! (Với mọi người) tui cứ nghĩ già rồi đâu cần, ai dè… một tấm thẻ nhỏ mà quyền lợi lớn dữ vậy. Tui không muốn con cháu cực vì mình nữa.
Chị Út (vui mừng): Vậy ba chịu đi làm Thẻ Căn cước rồi hả ba?
Ông Tư Tần (gật đầu): Ừ, mai mốt có xe lưu động trên xã xuống, nhớ kêu ba đi đầu tiên nghen!
Anh Giàu (tươi cười): Chú Tư làm vậy là đúng rồi. Chính quyền luôn tạo điều kiện cho bà con. Tới đây, xã sẽ tổ chức điểm làm Thẻ Căn cước lưu động ngay tại ấp. Ai già yếu thì được ưu tiên. Không có gì phải lo.
Bà Năm: Hay quá! Vậy bữa đó cả xóm mình kéo đi luôn cho vui. Có người làm lần đầu, có người đổi lại, vừa tiện vừa đoàn kết.
Ông Chín: Ờ, coi như mình có dịp chụp hình mới, trẻ ra vài tuổi.
Anh Giàu: Bà con thân mến! Thẻ Căn cước không chỉ là giấy tờ tùy thân, mà là chìa khóa mở ra nhiều quyền lợi hợp pháp. Thực hiện đúng luật là bảo vệ chính mình và gia đình. Chúng ta hãy cùng nhau làm đúng, để không ai bị bỏ lại phía sau!
Mọi người (đồng thanh): Đúng rồi! Làm Thẻ Căn cước - quyền lợi trong tay!
“Thẻ Căn cước không phải là gánh nặng, mà là quyền lợi thiết thực. Thực hiện đúng Luật là tự bảo vệ mình và người thân”!
- HẾT –
